İbra sözleşmeleri yeni Borçlar Kanunu ile ilk kez hazırlanmıştır. Bu sözleşmeler iş akdinin sona ermesi ile birlikte işverenin kendisini ibra etmesi için işçiye imzalatmış olduğu belgedir. Eğer gerekli şartları taşımıyor ise işçiye imzalatılan ibranamenin geçerliliği olmaz. İşçi işverene göre güçsüz durumdadır. Bu nedenle kanunlarda daha çok işçiyi korumaya yönelik maddeler bulunur. Geçersiz bir ibraname işçi aleyhinde kullanılamaz. Fazla mesai, kıdem tazminatı gibi işçilik alacaklarının tahsil edememesi nedeni ile işverene karşı işçi dava açtığında işverene geçersiz ibranameyi ileri süremez. Bu şekilde bir düzenleme ile işçi alacaklarına ulaşamaması durumu olmayacaktır.
6098 sayılı Borçlar Kanunu getirdiği en önemli yeniliklerden biri olan ibra sözleşmeleri belirli geçerlilik şartlarına bağlıdır. İş hukukunda ibraname tanımı şu şekildedir:
• İşçinin işten ayrılırken yıllık ücretli izin alacağı, fazla çalışma, kıdem ve ihbar gibi tazminatlarını aldığına dair bir belge olan ibraname ile işçinin işverenden başka alacağı kalmadığını gösterir.
İçeriği itibari ile ödeme makbuzu olarak tanımlanan bu belge için Yargıtay işçiyi koruyucu temel ilkesi gereğince ibranamenin dar bir şekilde yorumlanmasının altını çizmektedir. İşverenin borcunun sona erdirmesi için işçinin alacaklarından vazgeçmesi değil borcun ödenmesi olmalıdır. İşçi işveren karşısından ekonomik olarak oldukça güçsüzdür. Hak ve alacaklarından vazgeçmesi hayatın olağan akışına uygun olmadığı için Yargıtay bu tür davalarda işçinin alacaklarının ödenmesi yönünde kararlar vermektedir. İş hukuku ile ilgili tüm konularda hukuki destek almak için web sitemizin iletişim bölümü üzerinden hukuk büromuza ulaşabilirsiniz.
İşçiye İmzalatılan İbranamenin Geçerlilik Şartları
Borçlar Kanunumuzun 420. Maddesine göre işçiye imzalatılan ibranamenin geçerlilik şartları şu şekildedir:
• İbra sözleşmesinin yazılı olması
• İbra tarihi itibari ile sözleşmenin sona ermesinden sonra en az bir aylık süre geçmesi
• İbra konusu alacağın türünün ve miktarının açıkça belirtilmesi
• Ödemenin hak tutarına nazaran noksansız ve banka aracılığı ile yapılması
Şarttır. Bu kriterleri taşımayan sözleşmeler hükümsüzdür. İşçinin alacağının gerçek tutarda ödendiğini gösteren ibra sözleşmeleri ya da beyanı içerdiği miktarlı sınırlı bir makbuz niteliğinde olacaktır. Bu şekilde bile olsa ödemeler banka kanalı ile yapılmalıdır.
İşçiye İmzalatılan İbraname Neden Geçersiz Olur?
İş sözleşmesi feshedilirken işveren işçiye tüm haklarını aldığına dair bir ibraname imzalatır. Bu şekilde hazırlanan ibranamelerin hukuka uygun olup olmadığı çoğu zaman belirsizdir. Bu alanda avukatlara danışılmadan hazırlanan ibranameler boşuna imzalatılan ve hukuki alanda herhangi bir işlevi olmayan belgeler haline gelebiliyor. Dava aşamalarında işverenler bu belgeyi savunmalarının bir parçası olarak gösterse de herhangi bir sonuç elde edilemeyebiliyor.
Bu alanda işçiye imzalatılan ibranamenin geçerliliği için belirtilen şartların taşınması çok önemlidir. İş sözleşmesi sona erdiği tarihte imzalatılan ibranamenin herhangi bir geçerliliği olmaz. Ayrıca ibraname içerisinde alacağın türü ve miktarı açık bir şekilde belirtilmelidir. Bu tutar banka aracılığı ile ödendiği de ispat edilmelidir. Detaylar için web sitemizde yer alan whatsapp hattı üzerinden iş hukuku alanında uzman avukatlarımıza ulaşabilirsiniz.
Tüm bu şartlar değerlendirildiğinde işçiye banka aracılığı ile eksiksiz olarak yapılan ödemeler sonucunda ibraname imzalatılmasının herhangi bir artısı olmaz. Bazı durumlarda ibraname imzalatılsa bile işçi alacaklarının tam ödenmediğini ispat etmesi durumunda ibraname bir savunma mekanizması olmaktan çıkacaktır. Özellikle Yargıtay tarafından geçersiz olarak kabul edilen ibranamelerin geçersizliğine yol açabilecek bir durumda kendi iradesiyle iş akdi sona erdiren durumda “işçinin kıdem ve ihbar tazminatı alacaklarımı aldım” şeklinde ifadeleridir. Uygulama aşamasında Yargıtay içtihatlarında çelişki olarak kabul edilen bu durum ibranamenin geçersizliğine sebep verir.
Hukuki açıdan tüm evrakların doğru, tüm davaların sorunsuz bir şekilde olması için alanında uzman İş Hukuku avukatlarımızdan destekler alabilirsiniz. Uygulama aşamasında yapılan yanlışlar nedeni ile hak kayıpları olabilir. Herhangi bir hak kaybına sebebiyet vermemek adına tüm süreci yasalara uygun şekilde takip ederek hedeflenen sonuçlara ulaştırmaktayız.
