İşçi çalıştığı iş yerinden ayrılırken geçmiş hizmetlerine karşılık ödenmesi gereken toplu paraya kıdem tazminatı denir. Bu alanda kıdem tazminatı nedir nasıl hesaplanır araştırmaları yapan işçiler iş kanununa tabi olarak çalışmalıdır. Tazminat işveren tarafından ödenmelidir. İş Kanunu bu tazminatın hangi hallerde alınabileceğini düzenlemiştir. İlgili kanun maddelerine göre bir işçinin kıdem tazminatı hak edebilmesi için en az bir yıl çalışmış olması gereklidir. Kıdem tazminatının alınabilmesindeki en önemli aşama ise iş sözleşmesinin kıdem tazminatına imkân verecek şekilde sona ermesidir. İşçi halı bir neden olmadan işten atıldığında kıdem tazminatı hakkı elde edebilir. Ancak kendi istediği ile istifa ettiğinde kıdem tazminatı hakkı olmayabilir. İş hukuku ile ilgili tüm konularda hukuki danışmanlık hizmeti almak için web sitemizin iletişim bölümü üzerinden hukuk büromuza ulaşabilirsiniz.
Kıdem Tazminatına Hak Kazanılmasının Koşulları
Kanunlarda işçinin kıdem tazminatını alabilmesi için bazı şartlar bulunur. Bunları şu şekilde sıralayabiliriz:
1. İş kanununa tabi olan işçilerden olma: işçinin kıdem alabilmesi için ilk şart İş Kanuna tabi bir hizmet akdiyle çalışma olmasıdır. Kıdem tazminatının hesaplanmasında hizmet akdinin belirli- belirsiz olmasının farkı bulunmaz. Sadece belirli süreli sözleşmelerdeki sürenin bitimi nedeni ile sözleşmenin sona ermesi durumunda kıdem tazminatı gündeme gelmez.
2. İş yerinde en az bir yıl çalışmış olma durumu: 147 sayılı yasanın 14. Maddesi uyarınca kıdem tazminatına hak kazanabilmek adına işçinin işverene ait işyerinde en az bir yıl çalışmış olması önemlidir. İşçinin fiilen çalışmaya başladığı tarih sürenin başlangıcıdır.
3. Sözleşmenin kıdem tazminatına imkan verecek şekilde sona ermesi: işçi ile işveren arasındaki anlaşma kıdem tazminatına imkan verecek şekilde sona ermelidir. Bu durumları şu şekilde sıralayabiliriz:
• İş sözleşmesinin işveren tarafından haklı neden olmadan sona erdirilmesi
• İş sözleşmesinin işçi tarafından haklı nedenle sona erdirilmesi
• Kadın işçi evlendiği tarih itibari ile bir yıl içinde iş akdini fesh etmesi
• Erkek işçi zorunlu askerlik hizmeti için özel bir düzenleme getirmesi
• İşçi sigortalılık süresini ve prim ödeme gün sayısını doldurduğunda
• İşçi emeklilikte yaş şartını sağlamasa da çalıştığı iş yerinden ayrılması
Kıdem Tazminatı Nasıl Hesaplanır?
İşçi kıdem tazminatı nedir nasıl hesaplanır konusunda her bir yıllık çalışma süresine karşılık gelen süre 30 gün ile iş sözleşmesinin sona erdiği tarih aralığındaki son günlük brüt ücretin çarpılması ile elde edilir. Hesaplamalarda giydirilmiş bürüt ücret esastır. Bu ücret içinde işçiye verilen yol ve yemek parası gibi yan ödemelerde olur. Kıdem tazminatında tavan sınırlandırması vardır. Bir işçinin bir yıllık kıdem tazminatı azami emeklilik ikramiyesini geçemez. Ancak bu sınır her yıl yenilenir. Çalışanlar aldıkları ücret üzerinden gelir vergisi öderler. Bu alanda gelir vergisinin alınmadığı alacak kıdem tazminatıdır. Sadece tavan sınırlandırılmasının üzerinde yapılan ödemelerde gelir vergisi alınır. Kıdem tazminatından sadece damga vergisi kesintisi yapılır. Detaylı bilgi için “Kıdem ve İhbar Tazminatı Hesaplama” başlıklı makalemizi inceleyebilirsiniz.
Eğer kıdem tazminatı işçi vefat ettiği durumda mirasçılarına kalmış ise kıdem tazminatı üzerinden intikal ve veraset vergisi de ödenir. Ayrıca kıdem tazminatı sözleşme bitiminde yapıldığı için sigorta primi kesintisi de yapılmaz. İşçi kıdem tazminatı hakkı elde ettiğinde işveren ödeme yapmıyor ise işçi kıdem tazminatı davası açabilir. Ancak dava öncesinde işçi arabulucuya başvurmalıdır. Aksi durumda dava usulen reddedilir. Kıdem tazminatı hakkı olmasına karşılık bu alacağını alamayan işçi açacağı dava ile haklarını talep eder. Dikkat edilmesi gereken husus zamanaşımı süreleridir. İşçi bu davayı iş akdi sona erdikten sonra 5 yıl içinde açmalıdır. Hak kayıpları yaşamamak adına alanında uzman iş hukuku avukatlarımızdan destekler alabilirsiniz. Her türlü danışmanlık hizmetlerimiz ile hukuki alanda hak kayıpları yaşamazsınız. Web sitemizde yer alan whatsapp hattı üzerinden iş hukuku alanında uzman avukatlarımıza ulaşabilirsiniz.
